Κατανοώντας τους ενήλικες μαθητευόμενους μπορεί να είναι το κλειδί σε ένα επιτυχημένο μαθησιακό περιβάλλον. Εάν εμείς, ως εκπαιδευτές, μπορέσουμε να καταλάβουμε γιατί και τι βιώνουν αυτοί οι μαθητές, και από που πηγάζει η ανάγκη για μάθηση αυτών των βασικών ψηφιακών γνώσεων, η εκπαίδευση που θα ακολουθήσει, και η προσαρμογή σε διαφορετικά σενάρια θα είναι ευκολότερη. Προκειμένου να γνωρίσουμε ποιοι είναι αυτοί οι μαθητευόμενοι, έχουμε εντοπίσει ορισμένες κατηγορίες και πτυχές των προφίλ του ποιοι θα μπορούσαν να είναι αυτοί οι ενήλικες μαθητές, αναφέροντας λεπτομερώς γιατί μπορεί να θέλουν να αποκτήσουν ψηφιακές ικανότητες, τι συγκεκριμένα μπορεί να τους παρακινεί και μερικές εποικοδομητικές εισηγήσεις (πώς να τους προσεγγίσετε) από εμπειρογνώμονες και ηγέτες στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, προκειμένου να τους προσεγγίσετε με πιο ευαισθητοποιημένο τρόπο.
Ο ηλικιωμένος πληθυσμός
Γιατί: Οι ηλικιωμένοι είναι συχνά τα πιο πιθανό ψηφιακά ανειδίκευτα άτομα και κοινωνικά αποξενωμένα. Μπορεί να δυσκολευτούν με βασικές λειτουργίες, όπως η χρήση νέων ψηφιακών συσκευών ή η αλληλεπίδραση με επίσημες φόρμες, η διαδικτυακή τράπεζα, ή ακόμη και η επικοινωνία με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση.
Τι: Εκπαίδευση σε βασικές πτυχές των ψηφιακών ικανοτήτων και όσων σχετίζονται με την επικοινωνία.
Πώς: Οι ηλικιωμένοι συχνά επωφελούνται από την εξάσκηση με νεότερα μέλη της οικογένειας από τα οποία μπορούν να μάθουν. Επίσης, αυτό γενικότερα προωθεί σχέσεις και μάθηση μεταξύ γενεών.
Μερικά παραδείγματα: Το Pane e Internet (εξωτερικός σύνδεσμος) είναι ένα Ιταλικό έργο το οποίο έχει ως στόχο τη στήριξη της ψηφιακής ενδυνάμωσης. Έτσι μάθαμε την ιστορία της Nonna Paola[1] (Γιαγιά Paola), που σε ηλικία 75 χρόνων έμαθε να χρησιμοποιεί το κινητό της τηλέφωνο πιο αποτελεσματικά, με την στήριξη του Federico, ενός νεαρού μαθητή μιας τεχνικής σχολής στο Rimini (Emilia Romagna). Ακόμα ένα έργο είναι το Gameplay for Inspiring Digital Adoption (GIRDA[2]), το οποίο αντιμετωπίζει «το πρόβλημα της απροθυμίας πολλών ηλικιωμένων να αλληλοεπιδρούν με ψηφιακά προϊόντα».
Μετανάστες
Γιατί: Αυτή η συγκεκριμένη ομάδα ενηλίκων μαθητευόμενων είναι μια πολύ σημαντική κατηγορία, καθώς οι μετανάστες συνήθως προέρχονται από διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο, μιλούν άλλες γλώσσες και διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού. Έρχονται σε μια νέα χώρα και πιθανόν να χρειαστεί να προσαρμοστούν σε διαφορετικούς κοινωνικούς κανόνες, θεσμούς και αγορά εργασίας, κάτι που μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο. Ειδικά οι μετανάστες πρέπει να αποκτήσουν ψηφιακές ικανότητες έτσι ώστε να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, να καθορίσουν την θέση τους, και να συμμετέχουν στην κοινωνία.
Τι: Κατανοώντας γιατί οι μετανάστες πρέπει να έχουν ψηφιακές δεξιότητες θα συμβάλει σημαντικά στην διαπίστωση του τι χρειάζονται/τι πρέπει να μάθουν. Έχοντας βασικές ψηφιακές δεξιότητες που σχετίζονται με τις πληροφορίες και την επικοινωνία, αυτόματα θα τους επιτρέψει μια πιο εύκολη ένταξη στην κοινωνία.
Πώς: Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η γλώσσα μπορεί συχνά να αποτελεί εμπόδιο όταν έχει να κάνει με αυτή τη συγκεκριμένη ομάδα, οπότε το OER υποδεικνύει την ανάγκη ενσωμάτωσης της ψηφιακής εκμάθησης και της εκμάθησης γλωσσών καθώς και τη χρήση εξειδικευμένων επαγγελματιών γλωσσών.
Μερικά παραδείγματα: Το OER περιλαμβάνει πολλά καλά παραδείγματα ορθών πρακτικών, όπως το έργο BeuthBonus[3] (2015-18) που χρηματοδοτήθηκε από τη γερμανική κυβέρνηση ως μέρος της «Ενσωμάτωσης μέσω Προσόντων» (Integration through Qualification). Αυτό το έργο βοήθησε τους μετανάστες ακαδημαϊκούς να βελτιώσουν την κατάσταση απασχόλησής τους μέσω διαφορετικών συστημάτων και να αναγνωρίσουν άτυπες δεξιότητες όπως οι ψηφιακές ικανότητες.
Ενήλικες με αναπηρία
Γιατί: Το ICT θα αυξήσει τις ευκαιρίες των ενηλίκων μαθητευομένων να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και τη μάθηση, να συμμετέχουν σε κοινότητες που τους ενδιαφέρουν, και να βρουν θέσεις εργασίας. Οι αναπηρίες, είτε σωματικές είτε ψυχολογικές, μπορούν να μεγαλώσουν το χάσμα μεταξύ των ενηλίκων με αναπηρίες και αυτών που δεν έχουν.
Τι χρειάζονται: Όπως και οι προηγούμενες ομάδες ενηλίκων, πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν μετάβαση από τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες σε πιο εξειδικευμένες δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν και ενδυναμώσουν να συμμετάσχουν στην κοινωνία, να αποκτήσουν θέσεις εργασίας και να επικοινωνούν όπως αυτοί επιθυμούν.
Πώς: Είναι σημαντικό οι ψηφιακές δεξιότητες να βοηθήσουν αυτούς τους ενήλικους και όχι να τους δημιουργήσουν περισσότερα εμπόδια στη συμμετοχή τους στην κοινωνία. Η υπόδειξη, εκπαίδευση, και καθοδήγηση συνιστώνται από ειδικούς στο τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων για να ενθαρρύνουν αυτούς τους μαθητευόμενους να αποκτήσουν και να εμπλακούν με ψηφιακές ικανότητες.
Μερικά παραδείγματα: Στην Αίγυπτο[4], το Υπουργείο Επικοινωνιών και Τεχνολογίας Πληροφοριών (MCIT) προώθησε ένα πρόγραμμα διά βίου μάθησης για να στηρίξει τα άτομα με αναπηρία να βρουν εργασία, παρέχοντας παράλληλα εκπαίδευση σε βασικές ψηφιακές δεξιότητες για τον πολίτη αλλά και τις προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες, όπως ζητήθηκε από εταιρείες πληροφορικής. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το πρόγραμμα Discover IT διασφαλίζει την πρόσβαση σε υπολογιστές και υποστηρικτικές τεχνολογίες μέσω 19 προσιτών κέντρων πληροφορικής, τα οποία διαχειρίζονται είτε το Leonard Cheshire Disability (φιλανθρωπική οργάνωση με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο) ή σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς.
Ενήλικες που διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού
Γιατί: Εάν οι μαθητευόμενοι σας δεν συγκαταλέγονται σε καμιά από τις προηγούμενες κατηγορίες, τότε αυτή η ομάδα καλύπτει όλους τους ενήλικες που δεν έχουν ακόμη αποκτήσει ψηφιακές δεξιότητες. Με όλες τις διαδικασίες να ψηφιοποιούνται, κάθε ενήλικας που δεν ξέρει πώς να πλοηγεί το ICT αυτόματα κινδυνεύει να αποκλειστεί κοινωνικά. Εάν οι ενήλικες δεν μπορούν να βρουν δουλειές, να διαχειριστούν τα οικονομικά τους, ή να εγγραφούν σε διαδικτυακά μαθήματα, θα μείνουν πίσω σε θέματα που είναι ζωτικής σημασίας για τη συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Τι: Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι ενήλικες χρειάζονται ψηφιακές ικανότητες που σχετίζονται με πληροφορίες, επικοινωνία και ακόμη και ψηφιακή δημιουργικότητα (όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Αυτό θα τους επιτρέψει να συμμετέχουν στην κοινωνία ως ίσοι, χωρίς το μειονέκτημα που φέρνει η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων.
Πώς: Η εξερεύνηση άτυπων ψηφιακών προσεγγίσεων με ενήλικες ως σημείο εκκίνησης μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος για να γεφυρωθούν οι επίσημες και άτυπες εμπειρίες μάθησης και μια αποτελεσματική στρατηγική για την προώθηση ψηφιακών ικανοτήτων που σχετίζονται με αυτές που χρειάζονται αυτοί οι μαθητευόμενοι.
Μερικά παραδείγματα: Πολλά έργα έχουν αναπτύξει τρόπους για να αποκτήσουν οι ενήλικες δεξιότητες ICT και ως αποτέλεσμα να γίνουν πιο ευέλικτοι σε βασικά πράγματα, όπως η υποβολή αίτησης για εργασία.
[1] https://www.paneeinternet.it/public/story-rimini
[3] https://sites.google.com/site/openbadgesinhighereducation/beuth-university